Црн дроб (Hepar)

           Црниот дроб (hepar) е ​​најголемиот орган во човечкото тело. Неговата тежина е околу 1500 гр. или 2% од вкупната тежина. Црниот дроб има голема регенеративна моќ. И после некроза во црниот дроб – како на пример во акутниот хепатитис, лекувањето е завршено и без последици. Често, регенерацијата не е целосна и некротичното ткиво се заменува со фиброзно, со знаци на хронична лезија. Во клиничките услови во црниот дроб може да се наруши крвотокот и снабдување со крвта, да се оштетат хепатоцитите, Купферовите клетки или билијарните патишта. Црниот дроб е голема жлезда додадена на органите за варење. Освен што ја создава жолчката неопходна за варење, врши и разни други метаболички процеси. Покрај тоа, има и одбранбена улога, а во феталниот период претставува еритропоетичен орган, во кој се формираат црвените крвни зрнца. Црниот дроб има двоен крвоток. Вена порта носи венска крв од цревата и слезината,  и хепаталната артерија, одвојувајќи се од целијачното стебло, го снабдува црниот дроб со артериска крв. Гранките на крвните садови, порталната венула и терминалните хепатални артериоли, доаѓаат во секој ацинус на црниот дроб, на ниво на порталниот простор.

Црн Дроб (hepar)

МЕСТОПОЛОЖБА И ДИМЕНЗИИ НА ЦРН ДРОБ

                Црниот дроб, од почетокот на раното детство па понатаму завзема речиси цел денсен хипохондриум и епигастриум. Се шири и во лев хипохондриум, под дијафрагмата што го дели од плеврата, белите дробови, перикардиумот и срцето. Просечната тежина на хепарот кај возрасен изнесува, на леш 1 500 g, а кај жив човек содржи и 800-900 ml крв. Должината на хепарот изнесува околу 30 cm, а најголемата ширина 15 cm, а најголемата висина 8 cm.

НАДВОРЕШЕН ИЗГЛЕД

Горната страна на црн дроб (facies diaphragmatica hepatis) е конвексна и налегнува на дијафрагмата и предниот абдоминален ѕид. Покриена е со перитонеум и прилепена за дијафрагмата и предниот абдоминален ѕид со српеста конекција (ligamentum falciforme hepatis).

Горна страна на црн дроб

На својот долен, слободен раб се среќава друга врска на црниот дроб (ligamentum teres hepatis), остаток од папочната вена (vena umbilicalis). Нејзините два листа се одделуваат кај задниот раб на црниот дроб и продолжуваат по горниот лист на умбиликалната вена (ligamentum coronarium hepatis).

 Долна страна на црн дроб (facies visceralis hepatis) е конкавна и се спушта косо према надоле и на десно и лежи најпрво на хранопровод и предната страна на желудникот, а потоа на горниот дел од дуоденумот, на десен дел на дебелото црево, на десниот бубрег и на десната надбубрежна жлезда. На долна страна на црниот дроб се наоѓаат 3 бразди: една напречна и две сагитални, кои заедно обликуваат буква Н. Напречната бразда претставува хилус на црниот дроб (porta hepatis), низ која минуваат крвни садови, нерви и жолчни канали. Левата сагитална бразда е во вид на длабока пукнатина (fissura sagittalis sinistra), која во својот преден дел содржи lig. teres hepatis, а во својот заден дел lig. venosum. Во предниот дел на десната бразда налегнува жолчната кеса, која одговара на вдлабнувањето (fossa vesicae fallae). Црниот дроб се состои од два неднакви лобуса, десен (lobus dexter) и лев (lobus sinister), од кои десниот е значително поголем. 

Долна страна на црн дроб

Граница помеѓу лобусите на горна страна е означена со lig. falciforme hepatis, а на долна страна со fisura sagittalis sinistra. На долна страна на десната сагитална бразда издвоени се непотполно од десниот лобус два помали, преден – четвртаст (lobus quadratus) и заден – опашест (lobus caudatus). Црниот доб е обвиткан со капсула (capsula fibrosa hepatis), која во подрачјето на хилусот се нарекува capsula fibroza perivascularis.